UDK 94(497.6)
Autor
Haris Dervišević
Sažetak
Kulturalna politika Austro-Ugarske monarhije u Bosni i Hercegovini ostavila je dubok trag. Jedan od onih koji je sprovodio takvu politiku bio je Benjamin von Kállay, austrougarski ministar finansija i upravitelj Bosne i Hercegovine. Smatrajući da je bosansko islamsko naslijeđe nužno unaprijediti, Kállay uvodi promjene na polju kulture i umjetnosti, gdje zatečenu tradiciju donekle zanemaruje, a uvodi novu. Ovakvo djelovanje ne može se odvojiti od Saidovske teorije orijentalizma. Promjene nisu išle u smjeru apsolutnog poništavanja “orijentalnog” karaktera Bosne, već u smjeru kreiranja “Orijenta” po mjeri Austro-Ugarske. Najprimjetnije intervencije su na arhitekturi i urbanizmu bosanskih gradova, koji su uvođenjem neomaurskog stila orijentalizirani. Jedan u nizu primjera orijentalističkog narativa austrougarskog perioda je sarajevski sebilj. Danas se ova česma, koja se nalazi u srcu sarajevske čaršije, greškom uzima za simbol grada. Nakon što se sebilj stavi pod mikroskop postkolonijalne kritike i studija orijentalizma, zaključuje se da je sebilj corpusalienum. Ukoliko se orijentalizam definiše, između ostalog, kao pretpostavljena i nametnuta vizija Orijenta, onda je sebilj proizvod orijentalizma. Ali, kada ta pretpostavljena i nametnuta vizija bude prihvaćena od strane Orijenta i Orijentalca, odnosno kada Orijentalac prihvata orijentalističke imaginacije o samom sebi – tada je riječ o samo-orijentalizmu. Sarajevski sebilj je samo česma, nametnuti identitet i primjer samo-orijentalizma.
Ključne riječi
orijentalizam, samo-orijentalizam, sebilj, Sarajevo, kulturalna politika, Austro-Ugarska monarhija, Bosna i Hercegovina, Baščaršija, Benjamin von Kállay
URL: /od-orijentalizma-do-samoorijentalizma-u-bosanskom-kontekstu/