IZVORNI ZNANSTVENI ČLANAK / ORIGINAL SCIENTIFIC ARTICLE
DOI: 10.62125/2303-6826.2023.26.94-95.85
UDK 316.647.8
Autor
Asim Delibašić
Sažetak
U ovom radu se raspravlja o problemu “moralne predrasude” u demokratskom društvu. Moralna predrasuda je predstavljena kao integralni dio moralne norme koja je u svakom narodu sadržana u “društvenom ugovoru” koji jednako podrazumijeva i pisane zakone kao i običaje naroda. Novi, “liberalni” moralni sistem, koji zagovara slobodu kao ispunjavanje maksimuma ljudskih mogućnosti i uključuje kao hvalevrijedne stvari koje je tradicionalni sistem odbijao, nije lišen predrasude. Naprotiv, on dolazi s novom “predrasudom” prema kojoj sva stara moralnost treba biti odbačena s krajnjom osudom kao ugnjetavajuća. Nove moralne norme, koje nisu postojale kao takve u zakonima i običajima, počesto bivaju nametnute sudskim interpretacijama ključnih prava i sloboda građana. Veoma često ta sudska tumačenja počivaju na samim antipodima tradicionalne moralnosti i preovladavajućeg narodnog sentimenta, tako da dolaze kao suštinska suprotnost “društvenom ugovoru” zasnovanom na saglasnosti građana kroz minule, sadašnje i buduće generacije. Ova nastojanja da se nametne novi moralni sistem svima, bez obzira na njihovu volju, u suštini su paternalizirajuća i nasilna. Istinski zadatak slobodnog društva jeste da stvori pluralizam u kojem će različite skupine imati svoje pravo na vlastiti moralni sistem i u kojem neće iskrsnuti nova predrasuda pod krinkom univerzalne mjere dobrog ljudskog života, koja zanemaruje raznolikosti u ljudskom iskustvu i svjetonazorima.
Ključne riječi
pozitivna sloboda, negativna sloboda, društveni ugovor, moralna predrasuda, seksualna moralnost