نشستی علمی با عنوان “نسل کشی سربرنیتسا و نقش نهادهای بین المللی” که به مناسبت بیست و ششمین سالگرد نسل کشی سربرنیتسا به همت موسسه علمی پژوهشی ابن سینا در سارایوو برگزار گردید.
در نشستی که روز سه شنبه مورخ 13 جولای، در سالن موسسه ابن سینا برگزار شد اساتید برجسته دانشگاهی و سخنران های دیگر تلاش نمودند تا نقش نهاد های بین المللی را قبل، حین و بعد از نسل کشی واکاوی و راه کاری علمی و منطقی را با هدف جلوگیری از چنین وقایع تلخی در سرتاسر جهان پیشنهاد نمایند.
در ابتدای این نشست جناب آقای رضا قلیچ خان؛ سفیر ج.ا.ایران ضمن گرامیداشت بیست و ششمین سالگرد نسل کشی سربرنیتسا گفتند: همه اتفاقاتی که در جنگ بوسنی و هرزگوین رخ داد یک جنایت است و سربرنیتسا تنها نمادی از یک جنایت بزرگ است. سربرنیتسا حقیقتی تلخ است و صحبت کردن در مورد این حقیقت تلخ هرگز لذت بخش و دل نشین نیست اما ناچار هستیم پیرامون آن بحث و گفتگو داشته باشیم تا بتوانیم جامعه بین الملل را مجبور سازیم نسبت به این مسائل حساسیت نشان دهد و دیگر شاهد چنین جنایاتی نباشیم.
ایشان در ادامه پیام محمد جواد ظریف؛ وزیر امور خارجه ج.ا.ایران را که به مناسبت آیین گرامیداشت بیست و ششمین سالگرد نسل کشی سربرنیتسا ارسال کرده بودند را برای حضار قرائت کردند.
در این نشست دکتر جمال نایاتویچ؛ رئیس دانشکده حقوق تراونیک، دکتر انیس اومرویچ؛ استاد دانشکده حقوق زنیتسا سخنرانی آقای آمور ماشویچغ عضو هیئت مدیره انستیتوی مفقودین کشور بوسنی و هرزگوین های خود را ارائه نمودند.
استاد جمال نایاتویچ خاطرنشان کرد که حتی برخی از مقامات بین المللی اعتراف کردند که سربرنیتسا همراه با رواندا و سومالی بزرگترین شکست در تاریخ سازمان ملل است. سازمان ملل متحد در تاریخ معاصر در هیچ جای دیگری مانند سربرنیتسا و بوسنی، تحقیر و شرمندگی بیشتری را تجربه نکرده است. تمامی اصول و به اصطلاح دموکراسی غربی در سربرنیتسا دفن شده است. کلیه منشورها و قطعنامه ها، از شروع منشور سازمان ملل متحد نقض شده است. امیدهای افرادی که هنوز به نظم جدید بین المللی اعتقاد داشتند، در سربرنیتسا از بین رفت.
استاد نایاتویچ در ادامه سخنرانی خود گفت: کشورهایی که از نیروهای سازمان ملل حمایت کردند نمی خواستند بعد از اعلام منطقه سربرنیتسا به عنوان منطقه ای امن حفاظت آن را بر عهده بگیرند. برخی به امید این بودند که کشور بوسنی و بوشنیاک ها به طور کامل از بین بروند.
دکتر اومرویچ گفت که سازمان ملل در دهه 1990 یک شکست افتضاح آمیز را تجربه کرد. اولا این سازمان از نسل کشی در رواندا در سال 1994 جلوگیری نکرد و بعدا شاهد ناتوانی نیروهای UNPROFOR در بوسنی و هرزگوین شدیم و خود سازمان ملل ناتواتی به ناتوانی اش اعتراف کرد. وی افزود که در آوریل 1993 با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در بوسنی شش منطقه امن اعلام شده بود؛ اول در سربرنیتسا و بعدا در شهرهای دیگر مثل ژپا، گوراژده، سارایوو، بیهاچ و توزلا اما آنها به هیچ وجه منطقه امن نبودند.
به گفته دکتر اومرویچ سازمان ملل در سربرنیتسا شکست افتضاح آمیز را تجربه کرد زیرا موفق نشد تا از جان افراد غیرنظامی محافظت نماید. وی خاطرنشان کرد که سازمان ملل علاوه بر همه کوتاهی هایی که در مأموریت های خود انجام داده، از جایگاه خود محافظت می کند و دارای مصونیت مطلق از محاکمه و اجرای تحریم ها هستند. متاسفانه هیچگونه پرونده قانونی برعلیه سازمان ملل در خاک هیچ یک از کشورهای اعضای آن سازمان تشکیل نمی شود و اساسا ساز و کاری برای این موضوع تعریف نشده است.
آقای آمور ماشوویچ عضو هیئت مدیره در کمیته مفقودین کشور بوسنی و هرزگوین گفت: آنچه امروز از ما می خواهند این است که ما در موضوع جنگ با شرایط موجود کنار بیاییم و آنچه را که برای ما اتفاق افتاده فراموش کنیم و به نقطه ای برسیم که خانواده های قربانیان نسل کشی از رای های ساده ای که در دادگاه لاهه صادر می شود راضی شوند.
“ما در مورد ملادیچ و کاراجیچ احکامی داریم، اما در مورد بقیه جنایتکاران جنگی چطور؟”
ایشان نقش نهادهای بین المللی پس از نسل کشی سربرنیتسا را در برخورد با جنایتکاران و مسببان اصلی، نا کافی دانست.
این نشست علمی نتیجه ای مشخص و متقن به همراه داشت که جامعه بین المللی نقش مهمی در نسل کشی سربرنیتسا بر عهده دارد و سازمان ملل در این خصوص باید پاسخگوی افکار عمومی و خانواده های قربانیان در ناتوانی اجرای قطعنامه های صادر شده از سوی این سازمان باشد.